Gawędy pod redakcją Edwarda Cyfusa

BANIOWE ŚWANTO WARSZOZIOCZKI

Pora dniów tamój nazod am sia doziedzioł, com je za gwołt, jek to tero fejn mózió, postampowy. Musza woma poziedać, co ma to i trocha łuradowało, bo jo to siebzie mom za takygo człozieka, co lubzi gyszychta, staro warnijsko godka i cole nie brukuje wszystkygo co nonowsze. Ciykow am je, czy ziyta chto mi tak fejn poziedzioł? No chto, jek nie mojo nolepszo siójsiodka Hildka, a dloczmu, to zaro łoboczyta some.
Tero przed śwantam na psiyrszygo nowambra noszo szołtyska Warszazioczka łuredziuła, co no dzieciuków w ziosce zrobzi tako amerykanskó zabowa w starszydła. Poziedać musza Woma, co to i nie gupsie, bo te dzieciuki tero, to abo tlo w tan tylezizór, abo tlo w kómpiuter ślypsiajó, a tak choć trocha po wsi polotajó. No jó, bo w tam wszystkam to jidzie ło to, co dzieciuki muszó sia za straszydła przewlyc i chodzić po ludziach po bómbóny.
Nie wszystkam jenóż ta zabowa sia łudała. Noszo Hildka, to Warszazioczce poziedała, co łóna je gupsio i dzieciuki do złygo popycho. Huberta kobziyta móziuła jeszcze, co jek chto do ni przydzie, to go drapeló pogno. Dlatygój Warszozioczka nakozała ludziskom, co chcó dzieciuków ługościć, łustozić bania przed cható, tak jek to robzió te, co ta zabowa łuredzili.
No jó, tak i w coły ziosce na zieczór łostotnygo októłbra, ludziska łustozili banie przed cható, łu Hildy tyż. Tlo musza Woma poziedać, co nie łóna, a Hubert, to zrobziuł.
Dzieciuki sprowdy sia fejn zaboziali, móziuła mi Warszazioczka, a jek doleźli na Hubertowo łobora to dopsiyru mnieli zabowa. Jek bania stojoła, to zaklopowali do dźwyrzów. Na szczajście roztworzuł Hubert i doł jenamu szurkoziu cołó tasza bómbónów no wszystkych i kozoł chućko łuciekać puk jygo kobziyta nie zidzi. Spraziedlizie, to cołe szczajście nie buło za gwołt, bo Hilda, to łóna wszystko zidzi i łusłucho. No jó, a jek łoboczuła dzieciuki, poprzewlykane za straszydła, to tak jek prandzy móziuła wzióła drapela i polecioła za niami. Spraziedlizie bez pu zioski jych gnoła, aż już tchu prazie złapać ni mogła, to sia nazod do chaty zawróciuła.
Co am jo sia łuśnioł, jek mi to Hubert łopozieduwoł, jeszczem sia dziwowoł, co som tó drapyló nie dostoł, ale Hilda bodoj mu tlo poziedziała, co wstydu ni mo i sia zawdy tlo mnie słucho, a jo to am je za gwołt postampowy i tako talelajsko zabowa fejruja.
No jó, to tak sia noma skónczuło, to baniowe śwanto, co go Warszazioczka łuredziuła. Tero coło zieś sia śnieje z Hildy, co łóna je babójagó i na drapeli loto, bo dzieciuki myśleli, co w ty zabozie tak je i na kóniec mo jych pognać jekeś rychtyczne straszydło.
Ciajżko poziedać, czy ta zobawa je dobro czy niy. Jo to sprowdy ji nie fejruja, tlo no dzieciuków am trocha łuciechy chcioł zrobzić, tak jek wszystke co banie przed cható łustazili. Toc nie kożdamu sia musi spodobać to samo. Kedajś tyż ludziska na Warniji jeglijki na Gody nie stoziali, a dzisioj stoziojó. I tak je ze wszystkam, co nowe. A Woma dzisioj no kóniec poziam tlo tyle, co bez to baniowe śwanto nie zaboczta tlo ło tych co jych już kele woju ni ma, a w kożdy jinkszy zabozie, czy śwancie nojdujta tlo mniara.

Jek byśta nie ziedzieli:
baniowe śwanto – dyniowe święto (chodzi tu o halloween)
bania- dynia
na psiyrszygo nowambra – na pierwszego listopada
przewlyc – przebrać
bómbóny – cukierki
drapela – drapaka, miotła
łostotnygo októłbra – ostatniego października
tasza – torba
zabozili – pobawili
jeglijki – choinki
Gody – Boże Narodzenie

To do zidzanio i tedy aż drugi roz.
Łukasz Ruch

no picture

GAZ ZE SROKA

No jó! Łoboczta co te Angelczyki znowój łumyślili. Jom ziedzioł co jek sia narznie w buksy to je fejn ciepluchno, no ciepluchno bez siułka sprowdy je, tlo fejn to aż nie za. Alem nie ziedzioł co bez to może być ciepło w coły chałupsie. Łóni psioruny podłónczyli wciórke sroki do jeny zielgi fabryki i z tygo robzió bijómetan i dwasta chałup w mniasteczku Didcot kele Oxfordu mo z tygo fejny hejcung i kobziyty mogó eszcze co na tam gazie łuwarzyć. Spraziedlizie fejn to zrobzili. Mninister poziedzioł co do 2020 aż psiantnoście procantów chałup bandzie mniało łod tygo mówwa prowda, gówna ciepło. Łod spuszczanio wody w sroku po 3 tydniach łuż je z tygo rychtyk gaz. No jó, to łu mnie w chałpsie bandzie nociepli w 3 tydnie po Godach. Bo bez tan cias, jek sia zawezna, to narobzia noziancy tygo gazu w coły noszy fameliji. Gwołt człoziek w Gody zezryć potrasi to i fejn produkcyjo z tygo bandzie. Jenam sia tlo tropsia, co tero bziołka bandzie mi móziła mój Gazpróm. A jo ruskych jekoś psiorun nie lejduja!

Jek byśta nie ziedzieli:
srok – ubikacja, kibel
narznie w buksy – narobi w spodnie
bez siułka – przez chwilkę
heicung – ogrzewanie
rychtyk – prawdziwy
Gody – Boże Narodzenie
tropsia – martwię się
bziołka – żona
nie lejduja – nie lubię
Leszek Hryniewicz

no picture

JEKO WARNIJO PO NOJU ŁOSTONIE

Ciajsto, jek tak ślypsiom na noszo Warnijo, to sobzie myśla, jeka łóna sprowdy buła kedajś, a jeko je tero? Jek żyli tu ludzie kedajś, a jek żyjó dzisioj? Myśla sobzie tak, bo tero Warnijo to my wciórke, co żyjewam tutej na ty ziamni. Tlo, jek tak ślypsiom dali, na to wciórko kele mnie, to sia som siebzie pytom, czy noma kedajś nie bandzie wstyd? Wstyd przed tami, co przydó tu po noju.
Psisza dzisioj do Woju ta gyszychta, bo źle sia dzieje na noszy Warniji, som am na to nie przyszed sprowdy, bom to do pospołu z Hubertem łuredzili, jek am sia na ryza kołam trocha po tych rozmajitych zioskach wybrali.
Noprzód myślelim coby ołtam ta Warnijo łobjechać, ale sprowdy łuredzilim, co kołam to człoziek wszandzie dojydzie, a i trocha szportu noma tyż tlo no zdrozio bandzie. Tak w niydziela zaro po łobziedzie łotyjnylim koła z szołra i pojechalim.
Razu z noszy zioski am nie wyjechali, a już am sia zjadozili. Palaruch morowy, siuła to talalajstwa pod lasam za noszó zioskó leży, aż ślypsia człozieka boló, jek sia to zidzi. Jekan djocheł tygój tyle wywoluł tamój żodan nie ziy, jek sia człoziek spyto. Talalajstwa, to nie tlo w lesie gwołt, jek sia noszo pełno durów sztrosijó jydzie tyż wszandzie tlo jekiś papsiyr abo flasza leży. Hubert mózi, co te śnieci, to pewno wywolajó zjadożóne ludziska, co majó te kubły do zortowanio, bo som mo take. Sprowdy siójsiod poziedzioł mnie co na to zortowanie to brok gwołt ciasu, bo łón to mo cołan heft zapsiany co i dzie, a czegój ni może cole wywolać.
Djochli z tami śnieciami, pojechalim dali bez las, a tamój nic ziancy, jek tlo some dóry i błoto w drodze. W jenam mniejscu kele bagna buła tako zielgo pfica co ni jek am ji łoblyźć ni mogli. Rod nie rod styjnylim chodoki, nogowki zazinylim, koła na plecy i dali bez woda.
Za lasam łoboczylim staro zielgo i murowano chałupa. Hubert móziuł, co to kedajś buło zielge gburstwo. Pora lot tamój nazod kele ty chałupy stojeli jeszcze dwa chlywy tlo jych rozwolili, a siójsioda łojczulek pozieduwał mu, co buła tamój tyż i stodoła, ale w wojna jó spolili. Tero w koło ty chaty choc zidać, co jeke ludzie w ni mniyszkajó, tlo some żegowki, a take zielge, co jek by w niych wlyźć, to razu i zidać by nie buło.
Dali, jek am pojechali, kele drogi stojoł krzyż, co go Warnijoki postazili tam, co na dżuma kedajś łumerli, a za niam kele drogi buło już tlo pole i zieś. W ty ziosce sprowdy fejn. Jena chałupa łod drugi lepszo i łobory porumowane. Przyjechalim tu bo ziedzielim, co kele bryki za zioskó je stary smantorz, podjechalim do niygo zarośniantó alejó lipów, tlo na niygo nie wleźlim, bo gwołt buło tam przewolónych szczepów.
No jó, i tak wrócilim nazot do chaty, spraziedlizie nie mózilim do siebzie już nic bez coło droga, ale jek zajechoł am do chaty to zaro napsisoł am woma to wciórko, com zidzioł. Bo tak je już tero na noszy Warniji, co jek sia tak na nió poślypsiom to sprowdy łóna fejno je. Tlo, jek wszystke poziedujó, co fejno to nie mózió, co nie brok już na ni nic robzić. Dzisioj jo Woma wszystkam, co tu żyjeta i noma rzóndzita mózia co my am tero só tu Warnijokami i to ło noju kedajś bando mózić, a jek to jedan móndry poziedoł, jek cia zidzó tak cia psiszó.

Jek byśta nie ziedzieli:
ryza kołam – podróż rowerem
szołer – szopa, schowek
talalajstwo – śmieci
heft – zeszyt
gburstwo – duże gospodarstwo

To do zidzanio i tedy aż dugi roz.
Łukasz Ruch

no picture

ŁO KAPLICY JEROZOLIMSKI

Warnijske kapelki só psiankne.
Jo banda psisać ło Kaplicy Jerozolimski.
Kaplica Jerozolimsko stoji w Łolstynie kele łulicy Grunwaldzki, je no ludziów chtórne słuchać ni mogó (dla ludzi niesłyszących).
W ni ludzie modló sia tlo w niydziela. Tu sia ekstra no niych msze łodprozio.
Psiyrszy roz jom tamój buła jek am eszcze dzieciukam buła i ta kaplica buła łuż zawdy no mnie tajamno.
Jo tam ciajsto sia modla i łodmoziom pociyże.
Poziam, co wciórko w ty kaplicy ma mocno raduje.
W kaplicy je Chrystus na Krzyżu i dwa łotry kele niygo.
Na ścionach kaplicy ziszó łobrozy ( XVIII wiek): Matki Boski z Dziecióntkam, Matki Boski Bolesny i łobroz: Chrystus pod Krzyżam ze Śwantó Marió Magdalynó (początek XVII wieku).
Kaplica mo tyż drzewnianny chór.
W łogródku kele kaplicy stoji zielazny Krzyż, na pamnianć zarazy cholery z tysiónc łosiómset łosiómdziesióntygo szóstygo ( z 1886 roku ).
W októłbrze tysiónc dzieziańćset łosiómdziesióntam czwortam (w październiku1984 roku) w kaplicy wystozióno buła trumna z warnijskó poetkó Marió Zientaró-Malewskó.

Jolanta Ewertowska (kursantka z MOK)

no picture

ŁO GODACH

No jó, zidzita jek tan roczek noma chućko przefurnół, eszcze mowam w pamnianci jek yśwa łójskygo roku Gody fejrowali, a dzisioj łuż 6-tygo Dyjcambra, toc za dwa niydziele bandzie Zilijo. Dzisioj mój psiesek Mnikołaj mnioł i gyburstag i jimnianiny. Wczorej tom nie pomniarkowoł dloczamu mojo kobziyta picie kele łoża łukładła, dopsiyru reno jekamślypsie rozwer tom pomniarkowoł. W mojych piciach buły bómbóny i take chłopske parfiny i psiwko. Tan Wejnachcmon ziy co zrobzić cobymi sia gamba śniała. Łu kobziyty w piciach buły tyż bómbóny, szukeloda i take smarozidło na gamba, buł tamój cytelek wdwanostu jajzykach, a w niam stojało napsisane co jek baba bandzie sobzie gamba smarować bez dwa tydnie to sia ji gamba zrobzi jek łu dzieciuka. Zidzita jek te kobziyty we wciórko zierzó, jek einfach je kobziyta łocyganić. Gupsie só i szlus. W kożdam jajzyku kobziyta łomachlujesz Bocza jekam buł szurkam to zawdym marzuł ło tam coby mi Wejnachcmon z tygo swojygo mniecha doł jekeś ołto abo psistółla, bo to buła tako moda tedy na Klosa i na Jonka Kosa, a dziywczoki to zawdy marzuły ło psiankny pupsie. Ciykow am je co Woma Wejnachcmon szanknół bez komnin, jek yśta byli grzeczne, nie łurdykowaliśta za gwołt, jek sia bez Woju szulmejstry za fest nie jadozili, to na zycher gyszank Woma doł, jenóż jek yśta swojo kobziyta po łbzie tłukli bo muza buła za słóno to siga z makam, knybel i rzniochy bez dupa yśta pewno dostali. Jo tam swoji bziołki nie tłuka, no ciasam jó łopsieprza ale bzić to nie bzija. Ziyta co, jo to sia raduja co só Gody, co je Zilijo, co jeglijo puchnie w coły jizbie, jenóż sia czam drugam tropsia co te lota tak chućko gnajó i człoziek je coroz to i starszy i i w gnotach go kranci, rojma psiecze. Kedajś am w jenam cejtunku cytoł abo w ksiójżce, nie bocza łuż dzie, ło tam jek człoziek sia z jenygo raduje i tropsi to łoznoczo co łón mo łuczucia „ambiwalentne”. Po jekygo psioruna te łuczóne wymyślajó take gupsie słowa co jych potam żodan wypozieduwać nie potrasi, a i mało chtóran ziy co łóno łoznoczo. Lepsi by buło jekby wciórke po naszamu godali, po warnijsku, lepsi by sia ludziska dogodać mogli i nie buło by w tam cołam parlamancie we Warszazie takygo jojtowanio. Gupsie só te politykry. Jo sia tyż raduja na Gody bo człoziek do roboty lyźć nie brukuje, kwotyrka gorzołeczki sobzie z kilszranka siangnie, a i kobziyta w te dnie tak nie jamruje jek zawdy, tlo godo wypsij sobzie ano jenygo eszcze. Żercio łurychtuje. Na stole psianknie bzioło lnianno deka łukłodzie. I kórpś w sniotanie i po greckamu, plince, heringi, rozmajite woszty, szynki, kuchy wciórko pod rankó. Człoziek sobzie kośle na zołfsie wycióngnie, a kobziyta tlo skoko kele ciebzie i godo: co eszcze brukujesz mój kochany. No to poziydzta, só psiankne te nosze warnijske Gody czy, nie só?

Jek byśta nie ziedzieli:
jek yśwa – jak żeśmy
dyjcambra – grudnia
dwa niydziele – dwa tygodnie
gyburstag – urodziny
picie – pończochy
bómbóny – cukierki
parfiny – perfumy Wejnachcmon – Św. Mikołaj
smarozidło – krem
szukeloda – czekolada
cytelek – karteczka
łocyganić – oszukać
i szlus – i koniec
łomachlujesz – okłamiesz
bocza – pamiętam
psistółla – pistolet
pupsie – lalce
szanknół – sprezentował
łurdykowaliśta – rozrabialiście
szulmejstry – nauczyciele
na zycher – na pewno
gyszank – prezent
yśta – żeście
muza – zupa mleczna
siga – figa
knybel – kij
tropsia – martwię
rojma psiecze – reumatyzm piecze
cejtunku – gazecie
nie bocza – nie pamiętam
jojtowanio – tu sporów
nie brukuje – nie musi
z kilszranka – z lodówki
łurychtuje – naszykuje
deka – obrus
łukłodzie – położy
kórpś – karp
plince – placki ziemniaczane
heringi – śledzie
woszty – kiełbasy
kuchy – ciasta

Leszek Hryniewicz

no picture

ŁO POMOCY

Zitojta ! A cośta tak gamby wciórke zawerli? Żodan nie psisze, nie godo? Abośta wciórke na łurlopach, abo woju szpetne pozietrze z Warniji precz wygnało. Jom łuż je nazod w chałupsie. Am mnioł szczajście bo jekam buł na Warniji to sprowdy pozietrze buło fejne. Dopsiyru jekam curyk jechoł to ma take psioruny i zietrz pode drogó ficili, łuż am myśloł co ma te psioruny traszó, a jo tlo tó kerownicó w liwo i w prawo i tak pomniandzy psiorunami am do Rejchu wjechoł bez ta bryka na Łodrze. Fejn jek zawdy buło na Warniji, słóneczko cołan cias śwyciuło, gziozdki fejn na niebzie mrugały i te Persejdy co zawdy w ołguście po niebzie furajó tyż am zidzioł. Takygo nieba jek na Warniji to nigdzi nie nojdzieta. A Zielgi Wóz jek paradnie po niebzie jechoł, a za niam gziozdka Polarno, wciórko na tam niebzie fejn ułożóne je, ornung tamój sprowdy majó. A ziyta co Angelczyki na Zielgi Wóz godajó Zielgi Pług? Bo łón jam tak wyglóndo, a no noju jenaczy, ciykowe. Ło czam drugam am mnioł Woma napsisać, nie ło gziozdkach, choc łóne sprowdy take psiankne só. Tak am sobzie po Staram Mnieście wandrowoł, kele Starygo Rotusza kupsiuł am ksiójżka Cyfusa "A życie toczy siędalej". To łuż trzecio czajść ty warnijski gyszychty. Kupta sobzie, choc aż jek na klyjónka to za gwołt psianiandzów zinszowoł sobzie tan człoziek w ty budce na Staram Mnieście. Jenóż to com przecytoł to buło worte tych psianiandzów, abo eszcze i ziancy. Mocno psiankno, szczyrno ksiójżka, rychtyk prowdziwo, psisano łod syrca. A eszcze jek człoziek ziy dzie só te wciórke stecki ło chtórnych ołtór psisze, dzie je jyzioro Dobróng, dzie Łorzyc, jekó steckó sia lyzie z Wymoja na bonóf w Stazigudzie, to sia wciórko człoziekoziu wydowo jek zaro za płotam, tlo rankó łuficić, i łuż ta ziamnia mniyć na zawdy. Bez dwa zieczory am chućko ta ksiójżka przecytoł. Za gwołt tom sia w szkole nie wyłuczuł, tlo jenygo, chućko cytać. Jenóż na som kóniec am naloz w ty ksiojżcerychtyczny gyszank. Bo to ło czam ołtór psisze, jom to som przeżuł. I bez to, jekam poziedzioł w ty ksiójżce je tlo prowda. Psisze ołtór ło tam jek jedan Warnijok z Jarot woziuł w tam wojennam stanie rozmajite mediciny i jydło i łobleki do Łolstyna. Mój szurek buł tedy dwa, trzy lata stary, sprowdy łuż nie bocza, ale lotać łuż potrasiuł. Jenygo razu jekeś choróbsko go ficiuło, bełk go rznół, der sia bez cołe noce jek łoszalały. Dochtóry nie ziedzieli co jamu je, godali co kolka, abo co druge, a łón sia der bez cołe noce. Jom tedy mniyszkoł na Wyszynskygo w Łolstynie. Jedan dochtór z ty noszy przychodni poziedzioł mi co mom jiść do Śwantygo Józwa, bo tamój rozdowajó mniecke mlyko w proszku, bo to rychtycznie może być tak, co mojamu szurkoziu to Bebiko w proszku nie pasuje. Tedy łu noju w gyszeftach buło tlo polske Bebiko 0,1,2,3 i 4. Jek stary buł dzieciuk take mlyko mnioł psić. My stare psiliźwa cołkam druge Bebiko, Zistula sia nazywało, abo Żytnio, tyż sia ze smakam psiuło, na zdrozie. Poloz am tedy do tygo Śwantygo Józwa, a zimno buło jek psiorun. Bocza co fejn nowo klebanijo łurychtowali, poloz am po takych nowych trepach na góra i tamój mi jena zakónnica doła coło kistka tygo mnieckygo mlyka w proszku. I ziyta co szurkoziu jek rankó łodjół bełk rznóńć przestoł, łuż nie ryczoł po nocach. Pamniantom eszcze co kele kościoła stojoł zielgi, zielóny Mercyjdes i ludziska z niygo kisty wynosili.To buło to ołto ło chtórnam psisoł ołtór w swoji ksiójżce. Bóg Woma zapłać Ponie Herbercie Monkowski za to cośta tedy no noju robzili, to buła zielgo rzecz. Jekbym Woju spotkoł zawdy Woma ranka łuściskom i zawdy banda dziankowoł za to cośta byli chantne noma pomóżcz.

Leszek Hryniewicz

no picture

ŁO TAM JEK JEDAN WANGORZE DREISZOLÓ FITOŁ

Psiorun! Pozietrze sia noma zlotrowało, zietrz gzizdo, dekówki skokajó jek skrzeczki w ómy kasztrolce, ciamno, człoziek łuż czeko coby ksiotki zakściały, a tu eszcze zima sia fest trzymo i łustómpsić nie chce. A bodojbyś polazła precz.
Komudno w chałupsie, baba am łodstaziuł do roboty, frysztyk am pożer i sobzie
gnija na ślómbanku abo jek to godajó na drzewnianny zółfsie. No jo fejn je gnić i sobzie co ciasam przymarzyć jek to buło łójskygo roku w Łolstynie, prazie cołan ołgust am buł na Warniji, w Stazigudzie, w Dorotozie, w Dyziytach, w Śwanty Lipce, a i w Zańćborku łu szwigermuterki tyż am buł, coby nie godali żem je lichy zianć.
Jenakóż nobarzi am buł kóntanty jekam mojygo kamrata Yjmnilka trasiuł kele tyjatru. Do pospołu yśwa w lesie robzili. Poloz am Psiyrszygo Maja na Zatorze do ty ”Kolorowy” psiwka sia napsić i zidza co Yjmnilek sobzie na ołtobus czeko. Na zycher am nie ziedzioł, łón to je, czy nie łón, 28 lot am go nie zidzioł.
Podloz am tedy bliży, jó, zidza tan som modry nochol, czerwóne baki, jó to buł łón.
Sia go pytom
-Yjmnilku, tyś to je?
-Jo !
-A to ty Lelo?, łón sia ma zapytoł.
-A chto, Śwanty Rochus? Am mu łodpoziedzioł.
Yśwa sia łobłapsili i łobściskali.
Pudziewam-mózia-Yjmnilku do ”Kolorowy”, wypsijewam sobzie gorzołki, pogodowam, bandzie fejn. Ło psianiandze sia nie tropś, eszcze sia w moji kesiani pora fenigów łostało.
A łón bziydny godo:
-Lelo jo łuż tak nie psija jek kedajś, łod ty zogi motorowy ficiło ma choróbsko i pazory sia trzajsó, ziancy gorzoły na dyle trasi jek do gamby.
Psiwko eszcze wypsija,wetchna flaszka do gamby i jek dzieciuk wycyckom, z glaskó je ciajży, tero joda do dochtórów na Kalingradzko sztrosa – godo - mediciny jenaksze zapsiszó, może bandzie lepsi. Przyjydź na zieczór do Dyzit, to sobzie po szluczku wypsijewam, przyboczywam sobzie kedajsze ciasy.
Jó,Yjmnilek je fejn kamrat. Choc jygo łojczulki só zza Buga, łón sia łurodziuł w 1946 w Sprancozie, a jygo bziołka-Gercia-je rychtyczno Warnijoczka, bez to łu Yjmnilka zawdy fejn człoziek wypsiuł, zawdy fejn co smakozitygo podżer.Kedajbyś nie buł w chałupsie zawdy czyściuchne dyle, zawdy wciórko-jek to sia godo- łubiglowane i deka i gardyny i Yjmnilkowy ancug. Jo kupsił am ”Chopina”-brok popsiyrać polsko kultura-wsiod am w”dwanostka”i pojechoł am do Dyzit. Łu YJmnilka wciórko łuż Gercia łurychtowane mniała, smakozitości rozmajite, nie banda psisoł co buło bom je tero na dyjycie i sia tlo zjadoża. Yjmnilek tyż fest wyglóndoł po nowych medicynach-godoł-co dochtóry go leczó elektrykó - psiorun ziy prowda godo czy machluje. Tero je XXI ziek i cołkam jenaczy dochtóry robzió, coby tlo z Yjmnilka nie zrobzili lichtarni bo łuż nie bandzie z kam glaski potoknóńć.No jó, do pónocy yśwa godali, jo ciasam z Gerció po naszamu am zagodoł, śniychu gwołt buło, noziancy jek yśwa sobzie przyboczyli takygo B ze Santola abo z Różnowa, chtóran trekram wangorze w dyzickam jyziorku fitoł. To je psiorun gyszychta dopsiyru!Tan B tyż buł zza Buga, jekoś go mózili Bartoszko, abo Barcioszko, nie po naszamu.Nie bocza łuż, gwołt lot łuleciało. Łón gburzuł kejś pomniandzy Różnowam, a Santolam, gburzuł to je za zielge słówko, łón bułby i gbur jekby nie buło w Dyzitach spódzielni, a w ty spódzielni zina. Jó, zino zawdy tam buło, zino, szwybelki i łocet. Jek łu B nie buło psianiandzy na zino tedy zapoloł swojygo trekra i w lesie robziuł zrywka, abo festmyjtry do drogi wywoziuł, abo dłużyce sćióngoł. Jek rechnung jamu wypsisali zaro psianiandze byli w szparkasie w Dyzitach, jó, tak yśwa godali co łón wciórke psieniandze płaci do szparkasy w dyzicki spódzielni, jenaczy kupuje zinko. Kedajś sia ługodoł z jenam gburam z Dyzit co zrobzi jamu podłorywka. Jek sia wyjyżdżo z Dyzit na Łolstyn je po liwy rance take jyziorko i tan B mnioł szolować ta rola kele tygo jyziorka. Z rena po frysztyku łuczepsiuł do swojygo trekra tako zielgo dreiszola (pług), tako na trzy skiby i pojechoł do Dyzit. Jenaczy ze Santola nie pojydziesz jek kele spódzielni, kupsiuł B trzy zinka, jeno wypsiuł z chłopami, dwa wetchnół w kistka. Jek łuż buł na tam polu wypsiuł sobzie druge zinko, coby sia nie lankoł. I sia łóna podłorywka zaczóła. Zrobziuł dwa, trzy, abo sztyry nawroty i go po łónam zinku spsik ficiuł i z cołam tam adwantorzam wjechoł do jyziorka. Jó, Ursus je na literka U co nie łoznoczo, że to je U-bółt. Jek woda siangła do motóra, to tan treker łoroz i zdech. Jek tamu B woda siangła do dupy to łoroz i przeczchnół. Sia bziydok zlank bo sobzie przyboczuł jek dyzicki farorz godoł co bandzie eszcze jedan potop chtóran łuż kedajś buł i Pon Bóg zrobzi ornung roz na zawdy z kożdam łużyrokam, z kożdam chto w grzychu żyje, abo do łobcych babów łazi. Z tami cudzami babami to sobzie móg tan farorz darować. Jek só kóntante i chłop i baba toc ni moga mózić co to je grzych.
Kejby tan B buł móndry jek Noe abo Mojżesz to by co móndrygo poziedzioł i byśwa ło niam dzisioj w ksiójżkach cytali, jenakóż łón buł gupsi, tedy podniós dupa z tygo zesla i skoknół do tygo jyziorka, zaboczuł jenóż co do trekra buła łuczepsióno dreiszola i sia fest wyrznół, wyder sia na cołe Dyzity jekby sobzie jojka w centryfuga wkranciuł, wyloz z ty wody jek nilowy krokodil i sia poćwarzuł do chałupy.
Jek sia wciórke ło tam w Dyzitach doziedzieli, wciórke chućko przylecieli nad jyziorko, boc eszcze nicht nie zidzioł jek wyglóndo załorano woda.
I chłopy i baby i jekeś łurzandniki, boc Dyzity je gmninno zieś.
Gwołt śniychu buło, kożdan tlo kranciuł głowó i godoł co psiyrszy roz zidzi coby chto jyzioro łoroł. No jó, buł tam taki szurek,Waldek go mózili, sprowdy nie szurek tlo przydón, buł łuż po Technikum w Łolstynie, wciórke go lejdowali, zawdy wic pod rankó łu niygo buł, zawdy co do śniychu chantny buł poziedzić i zawdy na jeno słówko łu niygo buło trzy. Tedy łón godo, wyśta só gbury ciamne, wy nie znota nowy techniki, to je cołkam nowy typ rybołóstwa śródlóndowygo-takó wysokó godkó zajechoł-mózi dali-tero bandziewam wangorze, kórpsie i łokónie trekram fitać.
Śniychu łod tygo buło eszcze ziancy, a tan bziydny B bez trzy tydnie z chałupy nie wyłaziuł, bziołka jamu bełk łobtantuluła i łoctam bez cołan cias lyczuła, coby łopuchniante zlazło. Bez pora lot kożdan chto zidzioł tygo B sia go pytoł:
-Siuła bandzieta latoś rachować za rojchrowane wangorze?
famelijo z Rejchu przycióngnie, łóni zawdy wosze wangorze jedli z zielgam smakam.
No jó, zidzita, take kedajś na Warniji buły gyszychty.

Leszek Hryniewicz

no picture

MNIYDZIONKI

Rychtycznie nie bocza kedaj to buło, jekoś tak pomniandzy zeptambram, a októłbram, jek am psiyrszy roz do Polski jechoł.Wciórko am mnioł łurychtowane, gyszanki no fameliji tyż, rejzentasza czekoła w jizbzie, kukowka ma ło czworty łobudziuła, kowka am wypsiuł i czekom coby ma kamrat ołtam do tygo fligra łodstaziuł. Tlo buł jedan fyjler, jek am buksy łoblykoł to mi łóne na dupsie pankły. Ciasu łuż nie buło coby do krawczki z niami lyźć, tedy bziołka godo - kele szpigla só dwa mniydzionki, to sobzie na dupsie te buksy zepnij, a jek nazod przycióngniesz to kupsiwam tobzie eszcze druge. Te só eszcze fejn, ale w łónych buksach yś mi przed łutorzam przysiangoł, brok cobyś mnioł dwa pary. To jó, jek bziołka poziedzioła tak am i zrobziuł i pojechalim do łónygo fligra. Tlo ziyta do fligra nie wlyziesz jek łu noju do pyjkaesu, brok lyźć bez take dźwyrze z elektrykó coby łóne zidzioły czy ty ni mosz pod mantlam jeki flinty abo co drugygo. To je take łurzóndzanie co nie brukujesz sia razu rozwlykać, a łóne, te achmony zidzó wciórko. Fejn robota majó, jek jeko frejlyna bez te dźwyrze lyzie to łóni tyż wciórko zidzó co łu ni je pod klejdam. Mocno łónych fligrow achtujó tero. To lyza tedy bez te dźwyrze, łoroz sia tako czerwóno lichtarnio zaśwyciuła i psiszczy wciórko w tam łurzóndzaniu. Ło psiorun morowy! Tan achmon godo - śćióngoj skorznie i lyź drugi roz. Tak am i zrobziuł. A ta kobziyta co bzierze te cytelki, godo pon to łu noju robzi w mlyczarni bo tak syram puchnie w coły jizbzie. Gupsio islandersko gajś, ty sia wyznosz na mlyczarstsie jek jo na indianerskych spsiywniach z Łorynoko. Jo am robziuł w mlyczarni w Jyzioranach 30 lot tamu nazod, to jek tobzie babo szpetno eszcze syry puchnóńć mogó! Nic am ji nie łodpoziedzioł bo łóna nie ziy razu dzie só Jyziorany, a i dobrze com sia nie jadoziuł bo by ma zaperli jek tygo posła z Krakowa kedajś. Lyza trzeci roz bez te dźwyrze, a łóne dali psiszczó jek szolóne. Tan achmon tak ślypsio na mnie i wycióngo tako czorno róra. No, mniarkuja tedy co jam sia nerwy skónczyli i moje położanie nolepsze nie je. Bandó bzić! Ale nie bziuł tlo poziedzioł - kośle na boki i sia nie ruchoj, tak am i zrobziuł, a łón tó róró jeździ mi po schabach tam i nazod i po koślach dotchnół i kele bełka, wciórko sprowdzo i nie psiyszczy.Jek tlo kele dupy mi ta róra przystaziuł to łóno pracharstwo znowój zapsiszczało! A psiorun łognisty! Wciórke ludziska sia na mnie ślyspiajó, gamba mi sia zrobziuła czerwóno z nerwów, a tan achmon mózi - ponie, pudziewam tero do taki jizby i brok cobyśta buksy zewlekli. No to eszcze tygo nie buło cobym przed chłopam sia rozwłóczuł, no ale godajó co zawdy nogorszy je tan psiyrszy roz, a drugi roz i trzeci łuż nie boli i nie je tak ciajżko. No to lyziam. Jek am byli w ty jizbzie, to jo sia tygo achmona w ty islenderski godce pytom ło co tobzie jidzie człozieku? A łón godo co jo moga mniyć jeko flinta, bo to łurzóndzanie jamu pokozuje co jo mom jekeś żelastwo w buksach. To jo sia go pytom, a to łurzóndzanie mniydzionki tyż pokozuje? Wciórko pokozuje – mózi - i mniydzionki tyż. To jom sia do niygo dupó łodkranciuł i godom - łobocz chłopsie jo mom buksy spsiante mniydzionkami, to sobzie bzierz te mniydzionki jek ci zawodzajó, a jo sobzie z gołó dupó puda do tygo fligra. I tak am poloz do tygo fligra z dóró na dupsie. Jeno szczajście com mnioł pożyczóny łod kamrata taki czorny, długi mantel, to ty dóry żodan nie łoboczuł. Dopsiyru by sia kamraty śnieli co trzy roki na inseli robzia, a z dóró na dupsie lotom. Tlo bziołka jek am nazod przycióngnół sia jadoziuła ło te mniydzionki, jek to bziołka. Sia na tych tyroryzmach nie wyzno i nie ziy jek tero na wciórko boczanie brok dować.

Leszek Hryniewicz

no picture

MÓNDRE OŁTA

No jo,siuła by człoziek ni mnioł lot w gnotach zawdy je życio ciykow, bo sprowdy życie je ciykowe, zawdy sia andruje, zawdy ludzie co nowygo wynojdó i je ło czam godać. Pozawczora jeździuł am z bziołkó po markytach i jek zawdy am słuchoł radyji. Nie ziam czy ło tam tyż w Polsce psisali abo godali. Łod psiyrszygo jula bandziewam mogli sobzie kupsić łu dyjlera jinteligantne ołto, noprzód to bandzie Ford Focus. Siójsiod zawdy godoł”Ford gówno wort”, a tu łoboczta jeki noma gyszank zrobziuł. Co to je łóno jinteligantne ołto? Psioruny wetchli do ołta eszcze jedan kómpiuter, tako czorno kistka jek je we fligrach i tero jek człozieku przyrzniesz w szczep abo wjydziesz do rzeki to kej byś nie buł w Ojrópsie to ołto zazwóni na pogotozie, na tan ojropyjski numer 112 i poziy: -Tu godo Ford Focus, mój pon przyrznół w szczep pomniandzy Stazigudó, a Mniodówkam, abo -Mój pon sia łożer i wjechoł ołtam do Psisy kele Wotamborka. Jó, kej byś nie buł w Ojrópsie to bez tan GPS ołto zazwóni na 112 i poziy w kożdam jajzyku coś mnioł unfal. To bandzie fejn, tlo je jedan frasunek.Ciykow am tlo czy Francuzy tyż w swoje ołta ta czorno kistka wetchnó. Poziam woma, jom przeżuł trzy francuske ołta, łóne majó take delikatniuchne fyjdry, jek człozieku w dóra trasisz to łóno ołto skoko jekby jygo krokodil w dupa kójsoł i łustyrować jygo ciajżko je. W Łolstynie je tak gwołt dórów co francuske ołta bandó bez cołan cias zwónić na pogotozie i godać co je unfal. Abo weźta tako sytuacyjo,bandzie sia człoziek zabozioł w ołcie z kobziytó, te francuske ołta to só mocno jek to Francuzy godajó comfortable, tlo knaflo stłoczysz i łuż sia zesle rozkłodajó jek ślómbank i mosz człozieku w ołcie fejn łoże, tlo sia zaboziać. Jek sia człoziek bandzie zabozioł, to ołto na francuskych fyjdrach bandzie skokać i zaro czorno kistka łoszaleje i bandzie sia drzyć: -Jek bez dziesianć mninut nie przyśleta pogotozio to bandzie unfal, tedy rychtujta za dziezianć mniesianców plac na jizbzie porodowy w spsitolu mniejskam. Nogorzy jenakóż bandzie jek kobziyta curyk przyjydzie łod szwigermuterki, bez tygo blututa czy jek jygo mózió, podłónczy swojygo laptopa i wciórko bandzie ziedzić, cośwa robzili, dzie yśwa byli. I tedy łuż ciykowe to nie bandzie. Co poziysz człozieku swoji bziołce? -Doczamuś bez dwa godziny w naterskam lesie stojoł, lasu yś wachowoł? abo, -Doczamu ołto skokało bez pó godziny ło jedanosty w nocy kele Bziysola? Ziyta co, to jo sia łostona z mojam ołtam, bo łóno nie je jinteligantne i sia z mojó kobziytó dogoduwać chućko nie nałuczy.Tak bandzie nolepsi.

Leszek Hryniewicz

no picture

NA PLINCE I KLUSKI BUŁO

Musza Woma poziedać, co rola to sprowdy ciajżki kawoł chlyba. Nie godom tak bom łusłuchoł, tlo sprowdy ziam. Mój ópa kedajś gospodarzuł, to noma pozieduje, co chłop na roli, to zawdy w robocie. Prowda to śwanto, bo jek nie żywe chce zryć, to w polu brok gramplować i tak w koło, a w zima jek w polu roboty ni ma, to brok co zawdy łuszykować przed ziosnó, coby w tam polu buło z czam robzić. Psisza tak dzisioj ło ty roli, bez te nosze kartofle latoś, co to mniało jych tyle być, a buło tyle ilem na ziosna w ziamnia wetchli. No jó, pewno sobzie poziyta sześć worków wetchli, sześć jam łurosło, czegój ziancy jeszcze chcó. Rod nie rod cobyśta, wszystko rozumnieli, to zaczna łod przodka pozieduwać. Łójskygo roku w jesiań, nosze siójsiody Warszazioki, chodzili i wyrzykali, co gwołt geltu płacili, za kartofle na zima i jeszcze jych djochli ziedzó skónd zieźli, bo to łod jekygo yjkológa buły, co to jych niczam nie pryskoł. No jó i jek tak jenygo dnia Warszazioczka wyrzykała na te kartofle, co take droge, kawoł po niych jechać brok i co tan chłop, co jam jych przedodowoł taki bogaty. Tom łoroz z Hubertam łuredzili, co latoś na ziosna zbziyrzewam sia do pospołu i wetchniewam w ziamnia pora kartoflów. Palaruch morowy, jek poziedalim to Warszazioczce, to łoroz chcioła tyż kartofle z noma mniyć, ale poziedziała jeszcze, co musiwam trocha ziancy wetchnóńć, to bandziewam jych przedować, jak tan cołan yjkolog. Jek łuredzilim tak zrobzilim, za Hubertowó stodołó łuszykowalim fejny kawoł pola, kupsilim sześć mniechów kartoflów do sadzanio i pod kóniec apryla wetchlim jych w ziamnia. Poziedzić musza Woma, co dbalim ło niych, jek ło nic drugygo, brónowalim, trzy razy redlilim, a jek tlo trocha zielicha łurosło dzie, to łoroz Warszazioczka z Hildkó lecioły jych plyć. Krzoki łurosły noma fejniste, ksitły tyż jek malowane i niczam cole nie buły pryskane, jek łu yjkologa. Ópa poziedoł noma cobym jych jeszcze zagrodzili, przed dzikami bo mogó wlyźć i nic z tych kartoflów nie bandzie jek poryjó. Jek poziedoł tak zrobzilim, pora kołków, pora desek i zagrodzóne buło. Wszystke do pospołu czekalim, ty jesiani latoś, Hubertoziu to sia marzyli take plince z kartoflów, jo to nolepsi lubzia kartofle ze skrzeczkami, a Warszazioki już myśleli siuła klusków narobzić. No jó, w drugam tydniu zeptambra łuredzilim te kartofle wyjnóńć. Łotyjnylim haki z szołra i do roboty. Palaruch morowy, wetchlim sześć, mniało być ze dwadzieścia worków, a tu znowój sześć godoł Hubert, tyle roboty i przedować ni ma co, derła sia Warszazioczka. Wszystke sprowdy bylim zjadożóne na te latosie kartofle, na te plince, kluski, kartofle ze skrzeczkami, noma dosić buło i łoroz po tam kopaniu fejnisto zieczerzo am mnieli. No jó, teroz dali kożdan z Woju poziy, co rola to letki kawoł chleba. Ciajżki, ciajżki, ale my choć ciajżko to robota, na ziosna znowój kartofle wetchniewam i z łuśniycham na gambzie poziywam, jek mój Ópa i stare Warnijoki kedajś, co łurośnie, to łurośnie łoboczywam.

Jek byśta nie ziedzieli:
rola – pole, gospodarka
śwanto – święto
yjkolog - ekolog
gramplować – pracować w polu, ryć w polu
łuszykwac – naprawić
wetchli – posadzili, wsadzili
plyć – pielić
szołer - szopa
haki – motyki do kopania ziemniaków
skrzeczki – skwarki

To do zidzanio i tedy aż dugi roz.
Łukasz Ruch

no picture

KERMAS, JEK ŁU NOJU

Musza Woma dzisioj poziedzić, co ciajsto mi tajskno, za tam co buło kedajś. Za tam, jek żylim, jek buło w ty noszy chałupsie na co dziań i łod śwanta, co ópy godali, jek dopospołu fejrowalim. Psisać moga tak dali i dali, bo fejne ciasy to sprowdy byli. A psisza dzisioj ło tam, bez tan kermas łu noju, bo gwołt am ło niam godoł z Hubertam jenygo zieczora i som nie ziam, dloczamu tero nie je tak jek kedajś? Łu noju na kermas, to zawdy buła gościna. Bo na Warniji tak buło, co noprzód do kościoła na łodpust, a potam to do noszy chaty wciórke z fameliji sia zjyżdżali z rozmaitych strón, co to na to śwanto przyśli. Na kermas nikogój yś nie prosiuł, ludziska na gościna some przychodzili, a jek przyśli, to znak co noju łu siebzie tyż na takam śwancie chcó zidzić. Mojo óma to zawdy ziedziała w chtórno niydziela i dzie kermas bandzie. Prazie na kożdam tyż buła, dzie mnielim famelijo, dlotamu gościów w to śwanto zawdy mnielim gwołt. Na kermas, jydła naszykowane buło tyle, coby żodnamu go brok nie buło. Psiyrszy buł łobziod, nudle, dali kartofle i jeke mniójsko. Po łobziedzie jedlim deser, ciajsto puding. Tak kele czrworty, to buła kowka i kuchy, a po niych zieczerzo. Noziancy łuciechy w tan dziań to mnieli dzieciuki, bo kożdan sia budów doczkać ni móg. Hubert to do dzisioj spomnino, co po kermasie smary łod łojca dostoł. Za dzieciuka, jek jamu jygo ónkel kupoł kedajś psistółla na kapsiszóny, a łón tych kapsiszónów nasypoł kokoszom w ziorka. Jo som kedajś tyż na budy am czekoł, jek bym zabowków w chacie ni mnioł, ale tako z kermasu to buła nolepszo, choć ciajsto to kermasowe prachrstwo psiyrszygo dnia sia popsowało. Musita ziedzić, co na kermas to radowali sia i młode i stare. Ópa ziedzioł, co w tan dziań, to ło polityce pogodać i w skata pogroć z kam bandzie. No jó, bo co to za kermas bez skata? W karty, to chłopy zawdy w tan dziań grali, choc i noszo tanta Luca tyż z chłopami psiyrszo do skata buła, jek z kobziytami do klepanio. A ło czam te kobziyty klepały? Ło wciórkam, jek chłopy, nie roz som człoziek nie ziedzioł, chtóre to ziancy nozinów z łokolicy znajó. A na kermasie to i nie jenygo łobżanić sia łudało, toc nosz Hubert, to Hildka w to śwanto poznoł. Pewno w tam poznowaniu, to jeke tanty, abo ónkle dopomogli, ale jek zidzita już chyba ze sztyrdzieści lot ta kemasowo mniłość mo i choc wadzó sia i jojtujó, to jeno bez drugygo żyć ni może. Dzisioj łodpust, potam kermas na placu no wciórkych, fejn tam grajó i śpsiywajó, tlo trocha ty gościny tamój brok. Brok tygo szykowanio w chacie jydła no gościów, tygo skata, tygo klepanio. Tajskno mi za tam, co buło kedajś, ale raduja sia co choc am młody to znom jeszcze tamto staro Warnijo i raduja sia com mnioł takych Ópów, co mi tyle ty Warniji pokozali.

Jek byśta nie ziedzieli:
kermas – odpust, przyjęcie po odpuście
tajskno – tęskno
Ópy – dziadkowie
fejrowalim – świętowaliśmy
gościna – przyjęcie
nudle – rosół z kury z makaronem
kowka i kuchy – kawa i ciasta
zieczerzo – kolacja
budy – stragany odpustowe
smary dostoł – dostał lanie
psistółla – pistolet
kpsiszóny – kapiszony
kermasowe pracharstwo – odpstowe byle co
skat – nazwa gry karciannej popularnej na Warmii
wadzó sia i jojtujó – sprzeczają się i kłócą

To do zidzanio i tedy aż drugi roz.
Łukasz Ruch

no picture

SZTOJER

No jó! To je sprowdy ciykowe sia tero łu Angelczyków wyprozio. Bandziewam tu musieli tłusty sztojer bycalować, jenaczy podotek. Dzisioj am wycytoł w cejtunku co psiyrsze mniasto na Inslu /Oldham/bandzie wyjlować. W rotuszu bandó wyjlować i wciórke Mekdółnoldy, Burgerkingi i rozmajite druge Tyjkołeje bandó płacić tan sztojer dlo mniasta. Chto warzy tłuste jydło tan bandzie płaciuł, a to sia łoznoczo co cółta z klopsam bandzie drogszo. Knejpy chtórne łustozió stoły i zydle i zrobzió spsis do jydła z marmelodó i z krupami, ale bez mniajsa, te nie bandó brukowali bycalować, boc marmeloda je zdrowo. A w dupsie tamój zdrowo! Eszczem nie zidzioł coby chto gorzołka pod marmeloda psiuł i bez to zdrowszy sia łostoł. No jó, tan sztojer brok bandzie przeczkać, mnielim łuż sztojer łod łoknów, chto mnioł ziancy jek 1o łoknów w chałupsie tan płaciuł. Buł taki kóniec z tam sztojeram co wciórke fabrykonty śćkła na Inslu swoje fabryki zawrzyć musieli i bez to Mniamce majó tero Carl Zeiss, nolepszygo fanrykonta śćkła na cołam śwecie. Jó, ze sztojeram to brok boczyć, ciasam ziancy je bez to szkody jek psianiandzy. Jo sia nie tropsia, łuż jo ziam co zrobzia jek łu noju bandó wyjlować tan sztojer. Zrobzia tak jek łóna Lejdy Godyjva z Coventry. Znota ta gyszychta, to je ciykowe. Chłop łod ty Lejdy Godyjvy buł jekamś hrabzió /jek nosz Komorowski, abo princam/ w Coventry i psiorun tak nadokuczoł ludziom rozmajitami sztojerami co łuż tygo nicht ni móg strzymać, a ta Lejdy Godyjva buła fejn kobziyta, syrce mniała dobre i sia łulitowała nad łónami gburami i mniastowami, chtórne musieli te sztojery bycalować. Kożdygo dnia prosiuła swojygo chłopa, tygo princa, a psiorun ziy łuż chto łón buł, coby nie łodbziyroł tam ludziom łostotnygo grosza. Tan momón sia rozjadoziuł i poziedzioł ji, co jek łóna bandzie z gołó dupó na bziołam szemlu po Coventry rejtować, to łón łuż ziancy nie bandzie pobziyrać rozmajitych sztojerów. I łoboczta ta kobziyta sia zgodziuła, tlo poprosiuła coby ludziska sia na nia nie ślypsiali jek łóna bandzie na tam bziołam kóniu rejtować bez mniasto. I żodan spraziedlizie nie ślypsioł, choc buło na co ślypsiam cisnóńć, ludziska zrobzio wciórko dla psianiandzów. Jedan tlo nimek sia naloz,Tómuś jygo mózili, tan zomnion bez gardyna ślypsioł na Lejdy Godyjva, a tedy slypsiać sia na goło baba to buł mocno ciajżki grzych i bez to łón Tómuś łoślep i ziancy goły baby łuż w życiu nie łoboczuł. Tedy jo, jek bandó wyjlować tan sztojer łu noju, to sia łusiónda na koło i z gołó dupó bez mniasto sobzie tam i nazod banda jeździuł. Łu noju tan sztojer nie przejdzie! Brok tlo tan cejtunek dzieś zaprzyć coby bziołka go nie nolazła, bo jek sia ło tam doziy, to bandzie za kożdo sztółla ze szpekam chciała cobym ji sztojer płaciuł. No jó, prowda!

Jek byśta nie ziedzieli:
sztojer – podatek
cejtunku – gazecie
na inslu – na wyspie (Anglia)
wyjlować – wybierać
tyjkołeje – herbaciarnie
cółta – bułka
krupami – kaszą
boczyć – uważać
koło – rower
sztółla ze szpekam – kanapka z boczkiem

Leszek Hryniewicz

no picture

ZIELGÓNOC PO WARNIJSKU

Jek wszystke ziyta, to my Warnijoki sówam za gwołt gościnne. Lubziwam jek chtóś sia do noju na zieś sprowodzo. Tedy to je ło czam poklepać! Abo to nowo chata postozió, abo ołto kupsió, abo i jeszcze co drugygo łumyśló. No i jek am tak łostotno ślypsioł bez moje łokno na Hubertowó i ty noszy Warszazioczki chałupa, to mi tako jena zielgónocno łopoziostka do łba przyszła. No jó, to buło tak! Pora lot tamu nazod, przyjechoła do noju tako nowo kobziyta. Wszystke baby we wsi i noszo Hildka móziuły, co łóna bodoj z ty Warszawy je i w cejtunku robzi. Przyjechała, to przyjechała. Jena zawdy we ziosce ziancy. Tero, to kożdan jedan człoziek sia przydo, bo z tam cołam przyrostam naturowam, to i łu noju je już nie nolepsi, ale djochli z tam przyrostam, lepsi łopoziam woma, co dali buło z tó babó. No jó, to przyszła ta Zielgónoc. Noszo nowo chcioła sia trocha noma pokozać i tak jek my to śwanto fejrować. Kupsiuła sobzie ta kobziyta ksiójżkow, pewno ze sztyrnoście i cytoła. Noprzód buło fejn. W niydziela przed Śwantami zrobziuła tako palma z koćków i brzozowych zitków. Pośwanciuła jó. Tlo potam wycytała, co brok tych bziołych kulków pozryć, coby gordziyl w nowam roku nie boloła. Ale nie zidziała, co w ksiójżce stojało, coby pora pozryć! No i pożerła wszystke, co na ty palmnie byli. Jek łóna sia po tam rozchorzała, co jó do spsitola zazieźli, ale cołe szczajście chućko wyzdrozioła W zielgi psióntek pościuła, jek na Warnijoka przystoji. W sobota poszła jojka śwancić, tlo tygój to kedajś nie robzilim łu noju. My dopsiyru tero jydło śwanciwam, ale niech łóna robzi sobzie co chce. Wszystko buło znowój fejn, tlo jek przyszła niydziela, to ta noszo nowo wycytoła, co łu noju na Waniji, to sia panny w psiyrszy dziań śwanta do naguśka rozwlykały i potam kómpały w taki wodzie, co na wschód jidzie. Jek w ksiójżce stojało, tak zrobziuła, choc łóna sprowdy pannó już nie je. Ło czworty sia z łoża zebrała, rozwlekła sia i poleciała ty wody co na wschód jidzie szukać, tlo ni jek ji nolyźć ni mogła, bo łu noju w koło tlo some bagna só. Jek ty wody nie nolazła, to łumyśluła sobzie, co sia w tam Hubertowam bagnie wykómpsie. Jek łóna tamój skokła, jek w to błoto wleciała łod somygo brzega, to sia rycho nie łutopsiuła. Cołe szczajście Hubert jó łoboczuł i łodratowoł. A jek już wylazła, to sia tlo za dupa ficiuła przed Hubertam i poleciała precz. Bziydny Hubercik, bodoj jeszcze za to łodratowanie łod Hildki po łbzie dostoł, ale djochli z Hildó i ji chłopam, co buło z Warszazioczkó? Jek tlo do chaty dolazła, to już prazie szósto buła i do kościoła jiść brok buło. No to łóna sia chućko łoptoknóła w tam jekuzu czy jekoś tak. Tero to rozmajitygo pracharstwa narobzili, razu człoziek nie ziy, jek to sia mózi. No i poleciała, a jek przylazła nazod z kościoła, to wzióła te wszystke ksiójżki i jych w kónt cisnóła. No jó, to tak sia skonczuła ta warnijsko-warszawsko Zielgónoc. Ciykow am je, jek latoś noszo siójsiodka bańdzie to śwanto fejrować? Ale tak sprowdy woma poziam, co ni ma tygój złygo, coby na dobre noma nie poszło. Bo taki Zielgónocy, to każdan jedan człoziek nie zaboczy na zawdy.

Jek byśta nie ziedzieli:
poklepać – pogadać, poplotkować
cejtunek – gazeta
fejrować – świętować, obchodzić
Zielgónoc – Wielkanoc
koćki – bazie
zaboczy - zapomni

To do zidzanio i tedy aż drugi roz.
Łukasz Ruch

no picture